co to jest polog i ile trwa?

Kobieta w połogu rozmowa Piotra Derentowicza z ginekologiem-położnikiem Krzysztofem Kucharskim z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie - Czy przygotowując się do porodu, można wpłynąć na okres poporodowy? Tak. Na pewno może tu pomóc uczestniczenie w zajęciach prowadzonych przez szkoły rodzenia. Przygotowują one przyszłych rodziców nie tylko do porodu, ale również pomagają im w rozwiązywaniu problemów, które mogą pojawić się po przyjściu dziecka na świat, w tym podczas połogu. Na zajęciach można nauczyć się m.in. ćwiczeń fizycznych, które wykonywane po porodzie pozwolą kobiecie szybciej osiągnąć sprawność i dobre samopoczucie. - Tuż po urodzeniu dziecka kobieta ma wiele problemów z własnym zdrowiem... Połóg to naturalny okres poporodowy. Zaczyna się po wydaleniu łożyska i trwa 6-8 tygodni po porodzie. W tym okresie cofają się zmiany ciążowe w obrębie narządu rodnego. W całym organizmie proces ten może trwać nawet do pół roku. W tym czasie organizm nie tylko regeneruje się i wraca do stanu sprzed ciąży i porodu, ale także podejmuje nowe funkcje związane z karmieniem dziecka. Ponieważ wszystko to stanowi duże obciążenie dla kobiety, wymaga ona intensywnej opieki lekarza. Przede wszystkim przeprowadza on kontrolę zwijania macicy (czyli dróg rodnych), obserwację i ocenę odchodów połogowych oraz wszelkich obrażeń dróg rodnych, jakie mogły zaistnieć w trakcie porodu. - Jaką rolę spełniają odchody połogowe? Są fizjologicznym zjawiskiem świadczącym o tym, że we wnętrzu macicy występuje proces gojenia się narządu. Jest to mieszanina krwi pochodzącej z miejsca, w którym łożysko przylegało do ściany macicy, oraz produktów rozpadu tkanek (rozrośniętej błony śluzowej macicy) wydostających się z dróg rodnych kobiety podczas obkurczania się macicy. Odchody połogowe pojawiają się bezpośrednio po porodzie i zanikają po dwu tygodniach, choć często utrzymują się jeszcze w 6. tygodniu. - Czy niektóre zabiegi położnicze stosowane w trakcie porodu mogą rzutować później na stan zdrowia położnicy? Najbardziej wskazany jest poród siłami natury, czyli bez nacięcia krocza i żadnych uszkodzeń ciała. Kobieta szybciej wraca wtedy do zdrowia i okres połogu jest mniej uciążliwy. Jeżeli jednak zachodzi konieczność zastosowania tzw. porodu zabiegowego (z użyciem kleszczy lub próżniociągu położniczego), może dojść do trochę większych uszkodzeń kanału rodnego niż zwykle, co może przynieść nieco większe dolegliwości bólowe podczas połogu. Natomiast po cesarskim cięciu pierwsze dni po zabiegu są zwykle cięższe niż po porodzie naturalnym z powodu rany pooperacyjnej w obrębie powłok brzusznych, ale już w pierwszej dobie po zabiegu pacjentka może podnosić się z łóżka. - Jak długo trwa pobyt w szpitalu po cesarskim cięciu? Jeżeli nie wystąpią żadne komplikacje, zwykle pacjentkę wypisuje się do domu już w czasie piątej doby po porodzie. Szwy po zabiegu operacyjnym zdejmuje się podczas siódmej doby. - Jakie objawy mogą sugerować, że okres poporodowy przebiega nieprawidłowo? Przed wypisaniem pacjentki ze szpitala lekarz ocenia stopień obkurczenia macicy oraz stan dróg rodnych. Już w domu sama kobieta w dalszym ciągu powinna obserwować ilość oraz kolor wydzielin z dróg rodnych. W pierwszym tygodniu po porodzie są one krwiste i dość obfite. Potem ich ilość stopniowo się zmniejsza, barwa zmienia się z brunatnej na żółtawą. W końcu zanikają. Utrzymujące się długo obfite odchody połogowe czerwonego koloru lub ich brak, zmieniony zapach, wszelkie niepokojące nieprawidłowości powinny być od razu zgłaszane lekarzowi prowadzącemu. - Zapewne bardzo ważna w tym okresie jest wzmożona higiena osobista... Oczywiście. Dzięki prawidłowej higienie intymnej zapobiegamy ewentualnym zakażeniom. Dlatego też należy utrzymywać okolice krocza w czystości, myć wodą z mydłem, najlepiej pod prysznicem. Ułatwia to spłukiwanie obfitej wydzieliny z pochwy. Na początku połogu można podmywać się częściej, 3-4 razy dziennie, a najlepiej po każdej czynności fizjologicznej (oddawaniu moczu czy kału). - Czy można skrócić okres połogu? Nie jest to możliwe. Każda kobieta, która urodzi dziecko, powinna zdawać sobie sprawę, że nie ominie jej ten niezbyt przyjemny dla niej okres. Jednak dzięki odpowiedniemu postępowaniu można zmniejszyć dolegliwości związane z połogiem - na przykład stosując odpowiednie ćwiczenia fizyczne, korzystając z rad lekarza, pielęgniarki położnej czy pomocy rodziny. Bardzo ważnym czynnikiem stymulującym inwolucję macicy jest karmienie piersią. Ssanie powoduje wytwarzanie się oksytocyny, która dodatkowo wpływa na obkurczanie się mięśnia macicy. - Kiedy pojawia się pierwsza miesiączka po porodzie? Najczęściej miesiączka pojawia się do 6-8 tygodni po porodzie, ale jest to bardzo indywidualna sprawa. Dopóki kobieta karmi piersią, dopóty miesiączki mogą się nie pojawiać (lub występują później). - Czy podczas połogu należy unikać wysiłku fizycznego? Po porodzie kobieta nie powinna unikać ruchu i ciągle leżeć. Wczesna aktywizacja fizyczna położnicy ma bowiem wpływ na prawidłowy przebieg połogu. Powinna wstawać, przechadzać się, no i oczywiście opiekować się dzieckiem. Ruch po porodzie powoduje wzmożony przepływ krwi, poprawia stan mięśni i ułatwia wydzielanie odchodów połogowych. Pobudza prawidłowe funkcjonowanie jelit, ułatwia oddawanie moczu. Jednak w pierwszym okresie po porodzie młoda matka jest zmęczona porodem i potrzebuje wypoczynku. Powinna unikać długiego stania, dźwigania i dużego wysiłku fizycznego. Tym bardziej że może odczuwać wiele dolegliwości fizycznych i psychicznych. Nacięte krocze czy inne obrażenia kanału rodnego sprawiają ból i powodują dyskomfort (szwy z krocza są zdejmowane w 5.-7. dobie). - Dostrzegam dużą rolę męża oraz całej rodziny w opiece nad dzieckiem. Przede wszystkim na mężu jako ojcu nowo narodzonego dziecka powinien spoczywać obowiązek niesienia pomocy swojej partnerce. Może podawać dziecko do karmienia, uczestniczyć we wszystkich czynnościach związanych z opieką nad niemowlęciem (np. kąpać je). Tym bardziej że żona ma dużo pracy związanej z pielęgnacją dziecka. Noworodek często nie daje jej spać w nocy. To ogrom nowych obowiązków. Pomocne mogą być również mama, teściowa lub inne osoby z rodziny, ale tylko wspólna opieka rodziców nad ich dzieckiem wytwarza więzi rodzinne, które zaowocują w przyszłości. Jest to bardzo ważne. Chciałbym podkreślić, że kobieta nie powinna obawiać się tego okresu. Radość związana z urodzenia dziecka często powoduje, że dyskomfort związany z okresem połogu szybko mija. Często obserwuję, że kobiety po porodzie mają dużo energii i doskonale sobie radzą podczas pierwszych dni po urodzeniu. Zmiany w macicy Po porodzie zmniejsza się objętość macicy, która zwija się w wyniku nagłego przerwania działania hormonów łożyskowych, znacznego ograniczenia jej zaopatrzenia w krew oraz występowania tzw. skurczów połogowych. Skurcze te mogą być początkowo odczuwane boleśnie, szczególnie podczas karmienia piersią, częściej u wieloródek. Ich skutkiem jest wydalenie zbędnych tkanek, zahamowanie krwawienia oraz zanik zwyrodniałych włókien mięśniowych. Aby uniknąć zaparć Podczas połogu kobieta powinna przestrzegać odpowiedniej bogatoresztkowej diety (spożywać białko, owoce, jarzyny, produkty mleczne) oraz pić dużo płynów, które działają rozluźniająco. Dobrze, jeżeli pokarm zawiera odpowiednią ilość błonnika, który pobudza perystaltykę jelit i zapobiega powstawaniu zaparć. Jeśli kłopoty z wypróżnianiem nie ustępują, można stosować czopki glicerynowe. Podwyższona temperatura ciała Czasami podczas połogu zdarza się nieco podwyższona temperatura, która jest związana z procesem gojenia się rany krocza oraz inwolucją macicy. Jeżeli przekracza ona 37ĄC i utrzymuje się przez dłuższy okres (około 3-4 dni), należy o tym zawiadomić lekarza, gdyż może sygnalizować stan zapalny. Jak złagodzić ból Jeśli przyczyną bólu jest np. zszycie rany krocza czy opuchnięcie warg sromowych - w celu złagodzenia dolegliwości bólowych w pierwszym okresie można stosować zimne okłady. Podczas karmienia większość środków przeciwbólowych jest niewskazana. Przy silniejszych bólach można przyjmować preparaty paracetamolu pod kontrolą lekarza prowadzącego. Pierwsza wizyta kontrolna Pod koniec połogu, czyli około 6. tygodnia po porodzie, należy zgłosić się do lekarza na pierwszą wizytę kontrolną. Ocenia on wówczas stan całego narządu rodnego oraz wykonuje badanie fizykalne (pomiar ciśnienia krwi, ocenę ciężaru ciała), a także badanie cytologiczne.