W upalne letnie dni nic lepiej nie gasi pragnienia niż schłodzony miąższ
dojrzałego arbuza. Nie bez przyczyny ludy zamieszkujące półpustynne rejony
nadały mu nazwę „napój pustyni”. Gruba, gładka i błyszcząca skórka arbuza,
pokryta warstwą wosku, odbija promienie słoneczne i niezależnie od panującego
skwaru wnętrze owocu zachowuje niższą temperaturę i soczystość. Od wieków
Arabowie wierzą, że arbuz posiada zdolność wypędzania z ciała chorób, jeśli
spożywany jest regularnie przed posiłkami.
Arbuz, zwany niekiedy kawonem, pochodzi z Południowej Afryki, skąd
zawędrował w dolinę Nilu. Nasiona arbuza były znajdowane w grobowcach
egipskich faraonów. Wkrótce jego uszlachetnione formy pojawiły się w Azji, a
w XI-XII wieku krzyżowcy powracający z wypraw sprowadzili go do Europy.
Obecnie znanych i uprawianych jest około 500 odmian arbuza, o różnym
kształcie i wielkości owocu. Warto wiedzieć, że w pełni dojrzały kawon ma
matowy nalot na skórce i przy opukiwaniu wydaje charakterystyczny głuchy
odgłos.
Miąższ arbuza zawiera aż 85-90% wody, około 8% cukrów (przede wszystkim
fruktozę i glukozę, mniej sacharozy), aminokwasy, ponadto pektyny, błonnik
czyli celulozę, kwasy organiczne (kwas cytrynowy i jabłkowy), bioflawonoidy,
witaminy: B1 (0,04 mg/100 g), B2 (0,04 mg/100 g), PP, K, C (10-40 mg/100 g),
kwas foliowy oraz prowitaminę A czyli karoteny (0,11 mg/100 g). W arbuzie -
podobnie jak w pomidorach - występuje barwnik likopen – jeden z
najsilniejszych przeciwutleniaczy, który chroni przed chorobami serca i
nowotworami. Arbuz bogaty jest w rozmaite aminokwasy i sole mineralne:
związki potasu, żelaza, magnezu, miedzi, fosforu, siarki, krzemu oraz wapnia.
Arbuzy z powodu orzeźwiającego smaku należą do ulubionych owoców. Są też
znakomitym środkiem dietetycznym zalecanym w wielu schorzeniach:
Błonnik zawarty w miąższu arbuza poprawia trawienie, zwiększa aktywność
pożytecznej mikroflory jelitowej i sprzyja wydalaniu z organizmu
cholesterolu.
Arbuz ma działanie lekko przeczyszczające, żółciopędne i przeciwzapalne.
Obecność w arbuzach kwasu foliowego i łatwo przyswajalnego organicznego
żelaza sprawia, że zalecane są w leczeniu anemii.
Arbuz zawiera tylko minimalną ilość sodu zatrzymującego wodę w tkankach,
obfituje za to w potas, który wzmaga wydalanie moczu. Działaja silnie
moczopędnie - oczyszcza organizm, wypłukując złogi szkodliwych substancji.
W chorobach nerek: zapaleniu miedniczek nerkowych, piasku i kamieniach
nerkowych oraz w stanach zapalnych dróg moczowych należy spożywać miąższ
arbuza lub pić napar z posiekanych świeżych lub suszonych zielonych skórek
owocu.
Arbuz wpływa tonizująco na działalność serca i pomimo wysokiej zawartości
wody zalecany jest przy obrzękach spowodowanych niewydolnością układu
krążenia.
Miąższ owoców i świeżo wyciśnięty sok to znakomite środki dietetyczne
pomocne w leczeniu stwardnienia tętnic, nadciśnienia, reumatyzmu i skazy
moczanowej.
Sok z arbuza jest bardzo wskazany w chorobach wątroby i pęcherzyka
żółciowego. Działa żółciopędnie, zaopatruje tkankę wątroby w łatwo
przyswajalne cukry, aminokwasy, witaminy i biopierwiastki.
Miąższ i sok arbuza wspaniale orzeźwia i gasi pragnienie przy stanach
gorączkowych.
Arbuzy można zjadać w dowolnych ilościach bez szkody dla figury. Są wręcz
wskazane przy wszelkich dietach wyszczuplających. Kawony zawierają minimalną
ilość cukru. Zaspokajają głód, gdyż woda doskonale wypełnia żołądek, a
zawarty w miąższu błonnik daje uczucie sytości. Osoby skłonne do otyłości
powinny od czasu do czasu stosować „dni arbuzowe” – w ciągu dnia zjeść
wyłącznie 1,5-2 kg miąższu arbuza. Taka kuracja znakomicie oczyszcza
organizm ze wszystkich toksycznych związków, hamuje procesy starzenia,
wyrównuje błędy dietetyczne spowodowane nadmiernym spożywaniem mięsa, cukru,
białego pieczywa i używek.
Arbuz zawiera znikome ilości sacharozy, toteż bez obaw mogą go spożywać
diabetycy.
Arbuzy zalecane są chorym na arteriosklerozę, przewlekłe zapalenie stawów,
artretyzm.
W niektórych krajach nasiona arbuza o czarnej łusce, zawierające do 50%
oleju, są przysmakiem jadanym na surowo, jak pestki słonecznika czy dyni.
Nasiona arbuza mają działanie przeciwkrwotoczne. Roztarte z mlekiem nasiona
stosowano dawniej jako środek hamujący krwawienie w krwotokach macicznych. W
medycynie ludowej zalecano je przy puchlinie wodnej i żółtaczce. Nasiona
arbuza likwidują robaki w przewodzie pokarmowym, zalecane są jako łagodny
środek przeciw glistnicy - podobnie jak pestki dyni.
W kosmetyce tonizujące maseczki ze świeżo wyciśniętego soku arbuza
wspaniale odświeżają, wygładzają oraz oczyszczają zarówno suchą, jak i tłustą
skórę. „Kurze łapki”, czyli zmarszczki w zewnętrznych kącikach oczu, należy w
sezonie jak najczęściej smarować sokiem z arbuza.
