W tekscie tym nic nie piszą o kulkach i candidzie ale warto przeczytać:
fragmenty
Fetor ex ore jest patologia dotyczaca ludzi w kazdym wieku i najczesciej z ogolnie dobrym stanem zdrowia. Podaje się, ze w 80-90% przyczyna brzydkiego zapachu z ust sa nieprawidlowosci w obrebie jamy ustnej, a w 5-8% okolicy ucha, nosa i gardla (ang. ENT, czyli ear-nose-and-throat), a w pozostalych przypadkach brzydki zapach towarzyszy chorobom ogolnoustrojowym oraz dolnych drog oddechowych i pecherzykow plucnych, gornej czesci przewodu pokarmowego, a także może być spowodowane przyjmowaniem lekow czy niektorych pokarmow. Najczestsza przyczyna halitozy ENT jest przewlekle zapalenie zatok oraz ropne zapalenie migdalkow, ale również skrzywienie przegrody nosa, cialo obce w nosie, ropnie i zmiany nowotworowe okolicy nosa, gardla i krtani.
Sposrod chorob pluc i dolnych drog oddechowych halitoza stwierdzana jest najczesciej w przebiegu zapalenia lub rozstrzeni oskrzeli, chorob nowotworowych lub ropni pluc. W trakcie organoleptycznego badania oddechu oraz sliny tych pacjentow stwierdza się odor podobny do wywolanego przez VSC, natomiast badanie halimetrem nie wykrywa w powietrzu wydychanym obecnosci lotnych zwiazkow siarki. Do tej pory w przekazach medilanych wciąż powtarzana jest opinia, ze najczestszym zrodlem fetor ex ore jest zoladek. Niestety, również wielu lekarzy podziela ten poglad. Badacze zajmujacy się tym problemem dawno już dowiedli, ze przelyk nie jest stale otwarta tuba, która pozwalalaby na przeplyw powietrza z zoladka do jamy ustnej. Tylko niektóre choroby, jak uchylki przelyku, przetoki czy bardzo nasilony refluks mogą doprowadzic do powstania halitozy. Badano również czestotliwosc wystepowania halitozy u pacjentow z zapaleniem blony sluzowej zoladka w przebiegu zakazenia Helicobacter pylori i nie opisuje się znamiennej statystycznie korelacji.
Halitoza może towarzyszyc również niektórym chorobom ogolnoustrojowym lub zaburzeniom metabolicznym. Stwierdzono taka zaleznosc w przebiegu marskosci watroby, mocznicy i cukrzycy oraz w chorobie rybiego oddechu, w ktorej brak enzymu rozkladajacego trimetylaminę – zwiazek o zapachu ryby. Zwiazek ten wyczuwalny jest nie tylko w oddechu, ale również w pocie i moczu pacjenta.
W etiologii halitozy ustnej wazna role pelnia Gram-ujemne bakterie mikroflory jamy ustnej bytujace na tylnej grzbietowej czesci jezyka, a także w patologicznych kieszonkach dziaslowych. W wyniku ich metabolizmu powstaja rozne lotne zwiazki o nieprzyjemnym zapachu. Ponad 90% brzydkiego zapachu powietrza wydychanego z jamy ustnej powoduja lotne zwiazki siarki (ang. volatile sulphur compounds – VSC), jak siarkowodor, merkaptan metylu, siarczek dimetylu oraz dwutlenek siarki. Ponadto stwierdzono w badaniach in vivo i in vitro inne zwiazki lotne, niezawierajace atomow siarki, które mogą być również skladnikami fetor ex ore. Claus i wsp. podaja, ze jest to około 85 zwiazkow chemicznych, które można podzielic na 7 grup. W innych badaniach ustalono, ze mogą to być lotne kwasy tluszczowe, jak propionowy, izpropionowy, maslowy, izomaslowy i walerianowy oraz poliaminy, jak putrescyna, kadaweryna i spermina. Drobnoustrojami zasiedlajacymi jame ustna pacjentow z halitoza i zdolnymi do produkcji zwiazkow VSC sa bakterie z gatunku Bacteroides melaninogenicus, Veillonella alcalescens, Fusobacterium nucleatum, Klebsiella pneumonice, Bacteriodes forsythus, Porphyromonas gingivalis, Porphyromonas intermedia. W plytce nazebnej takze bytuja drobnoustroje mogace w przebiegu metabolizmu produkowac inne zwiazki o brzydkim zapachu. Sa to bakterie z gatunku Treponema denticola, Porphyromonas gingivalis, Bacteriodes forsythus, Fusobacterium nucleatum, Porphyromonas intermedia, Eubacterium. Jednak glownym rezerwuarem bakterii odpowiedzialnych za halitoze ustna jest mikroflora tylnej grzbietowej czesci jezyka, która nadal nie zostala jeszcze dokladne poznana.
W prowadzonych badaniach wykazano jednak zroznicowanie skladu bakteryjnego nalotu na jezyku ludzi zdrowych i cierpiacych na halitoze. U osob zdrowych przewazaly gatunki sacharolityczna, szczególnie Streptococcus salivarius, i Streptococcus parasanguinis, podczas gdy u osob z halitoza obserwowano wieksze zroznicowanie gatunkowe z przewaga beztlenowych, proteolitycznych bakterii. Przez wiele lat poszukiwano także zwiazku halitozy z zapaleniami przyzebia, jednak nie udaje się w bezposredni sposób powiazac tych dwoch chorob, zwlaszcza, jeśli wezmiemy pod uwage fakt, ze 70% pacjentow z halitoza ma zdrowe przyzebie. Być może przyczyny należy upatrywac w fakcie, ze u pacjentow z choroba przyzebia nalot na jezyku jest najczesciej bardziej obfity.
Ilosc produkowanych substancji zapachowych zalezy także od ilosci produkowanej śliny. W warunkach obnizonego wydzielania, np. w nocy czy u osob poszczących, obserwujemy nasilenie stezenia nieprzyjemnie pachnacych substancji w jamie ustnej. Podobny problem obserwuje się u pacjentow cierpiacych z powodu kserostomii
Istotna role w metabolizmie bakterii bioracych udzial w formowaniu nieswiezego oddechu pelni także pH. Dodanie glukozy do probki sliny przed jej inkubacja, a tym samym obnizenie pH, blokuje lub zmniejsza wytwarzanie VSC w zaleznosci od ilosci dodanego cukru. McNamara w swoich badaniach dowodzi, ze krytyczne pH dla przerwania produkcji VSC przez drobnoustroje jamy ustnej znajduje się na poziomie około 6,5. Za podwyzszenie odczynu do wysoko zasadowego odpowiedzialna jest bakteria z gatunku Haemophilus parainfluenze. Dzieje się to na drodze rozkladu mocznika do amoniaku. Mocznik jest ostatecznym produktem azotowym katabolizmu białek u ludzi i stalym skladnikiem sliny. Jeśli jego ilosc w slinie zwieksza się, na przykład wskutek postu, to obserwuje się nasilenie fetor ex ore.
Halitosis – etiologia, klasyfikacja i epidemiologia na podstawie pismiennictwa.
J. Kepa – Prokopienko, E. Iwanicka – Grzegorek, Joanna Michalik.
