INTERCYZA, czyli wyczerpująco na temat dla zainteresowanych

Artykuł pochodzi z gazety prawnej. Zamieszczam go poniewaz bardzo często przewijaja sie tu pytania na ten temat :) http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/22321,jakie_sa_skutki_zawarcia_umowy_majatkowej_miedzy_malzonkami.html

Jakie są skutki zawarcia umowy majątkowej między małżonkami Małżonkowie mogą ograniczyć albo wyłączyć wspólność majątkową, zawierając intercyzę. Mogą to zrobić jeszcze przed ślubem. Umowę zawsze musi sporządzić notariusz. W czasie trwania małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność ustawowa. Oznacza to, że dorabiają się wspólnie majątku. Wspólność majątkowa obejmuje wszystkie przedmioty, które zostały nabyte w czasie jej trwania przez jednego małżonka albo przez oboje. Do tego majątku należą przede wszystkim pobrane wynagrodzenia za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego małżonka, dochody z majątku wspólnego i majątku osobistego każdego z nich oraz środki zgromadzone na rachunku otwartym lub pracowniczym funduszu emerytalnym każdego z małżonków. Małżonkowie mogą jednak wspólność majątkową ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową, bądź rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. W tym celu powinni zawrzeć umowę majątkową w formie aktu notarialnego. W czasie trwania małżeństwa mogą rozwiązać taką umowę. Wtedy powstanie między nimi znowu wspólność ustawowa, chyba że postanowiły inaczej. Mogą też zmienić tę umowę. Jak zawrzeć umowę W umowie majątkowej, którą zawierają w formie aktu notarialnego małżonkowie albo narzeczeni, określa się zasady, według których będą w przyszłości kształtowane stosunki majątkowe między nimi. Zawarcie umowy zależy wyłącznie od ich woli. Natomiast w przyszłości, również w zależności od woli stron, umowa ta może zostać rozwiązana albo zmieniona. W umowie majątkowej małżonkowie albo narzeczeni mogą rozszerzyć wspólność ustawową, ograniczyć ją albo ustanowić rozdzielność majątkową bądź rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Natomiast w inny dowolny sposób nie mogą ukształtować w niej stosunków majątkowych między małżonkami. Nie wolno więc co do pewnych przedmiotów majątkowych rozszerzyć tej wspólności, a co do niektórych częściowo ograniczyć. Rozszerzenie i ograniczenie wspólności majątkowej polega na tym, że małżonkowie nadal pozostają w ustroju wspólności majątkowej. Zakres tego rozszerzenia lub ograniczenia zależy od woli stron. Nie można wspólności rozszerzyć na przedmioty majątkowe, które małżonek otrzyma z tytułu dziedziczenia, darowizny lub zapisu, na prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej innym przepisom, na prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, na wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą do wspólności ustawowej lub wierzytelności za doznaną krzywdę, a także na niewymagane jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. Gdyby te przedmioty i prawa zostały drogą umowy włączone do wspólności, to wówczas postanowienia z tym związane nie byłyby ważne. Dlatego umowa rozszerzająca wspólność nie może doprowadzić do objęcia wspólnością majątkową całego majątku obojga małżonków. Natomiast drogą umowy można włączyć do wspólności przedmioty, które małżonek odziedziczył, otrzymał jako zapis lub darowiznę jeszcze przed jej zawarciem. Natomiast ograniczenie wspólności ustawowej polega na wyłączeniu z majątku wspólnego niektórych jego składników określonych rodzajowo albo oznaczonych co do tożsamości. PRZYKŁAD: CZĘŚCIOWE ROZSZERZENIE I OGRANICZENIE Małżonkowie chcą zawrzeć intercyzę i rozszerzyć wspólność majątkową w taki sposób, aby objęła przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis i darowiznę, które otrzymałaby w przyszłości żona. Natomiast ograniczyliby ją w zakresie praw do wynagrodzenia za pracę, pobieranego przez męża. Notariusz odmówił sporządzenia intercyzy w zaproponowany przez nich sposób. Miał rację, ponieważ był to sposób inny niż przewidziany w art. 47 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Strony nie mogą dowolnie ustanowić takiego ustroju majątkowego. Rozdzielność majątkowa Zawierając intercyzę małżonkowie albo narzeczeni nie muszą podawać powodu, który spowodował podjęcie decyzji o rozdzielności majątkowej. Nie musi też istnieć żaden ważny powód, aby taka umowa mogła zostać sporządzona. Gdy intercyza zostanie zawarta jeszcze przed ślubem, to wówczas między małżonkami wspólność majątkowa nie powstanie. PRZYKŁAD: OBOJE MAŁŻONKOWIE MUSZĄ CHCIEĆ INTERCYZY Do notariusza zgłosił się tylko jeden małżonek i chciał zawrzeć umowę o rozdzielności majątkowej. Drugi nie wyraził zgody na taką rozdzielność. W takim przypadku notariusz nie może sporządzić umowy. Małżonek powinien domagać się, aby sąd ustanowił rozdzielność majątkową. Jeżeli zachodzą ważne powody, to sąd to uczyni bez zgody drugiego małżonka. Gdy zostanie zawarta po ślubie, to do momentu sporządzenia jej małżonkowie dorabiają się wspólnie i tworzą wspólność majątkową. Natomiast po podpisaniu umowy każdy z nich dorabia się na własny rachunek i wypracowuje majątek osobisty. Rozdzielność majątkowa powstaje wówczas w dacie wskazanej w umowie albo z chwilą zawarcia tej umowy (gdyby strony inaczej nie postanowiły). Decyzja o intercyzie musi być dobrowolna. U notariusza jednocześnie powinny stawić się obie strony i wyrazić zgodę na podpisanie umowy o rozdzielności majątkowej. Jeżeli intercyzy chce tylko jeden z małżonków, to wówczas notariusz jej nie sporządzi. Intercyza powinna być zawarta pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego. W czasie trwania rozdzielności majątkowej każdy małżonek tworzy majątek osobisty. Nie powstaje wówczas majątek wspólny obojga. PRZYKŁAD: FORMA AKTU NOTARIALNEGO Małżonkowie sporządzili na piśmie umowę o rozdzielności majątkowej. Umowa jest nieważna, mimo że zawarli ją dobrowolnie. Intercyza musi być sporządzona pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego, natomiast nie wystarczy spisanie jej przez małżonków. W razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej każdy małżonek zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i nabyty później, a także samodzielnie zarządza swoim majątkiem. Gdy małżonkowie postanowią się rozwieść albo sąd orzeknie między nimi separację, to wówczas do podziału masy majątku nie wchodzi majątek osobisty, a więc również ta jego część wypracowana po zawarciu intercyzy. Natomiast dzielony jest tylko majątek wspólny, o ile małżonkowie dorobili się go. PRZYKŁAD: MAJĄTEK OSOBISTY I WSPÓLNY Małżonkowie pobrali się 20 września 2000 r. Intercyzę o rozdzielności majątkowej sporządzili 18 października 2004 r. W umowie wskazali datę - 15 listopada 2004 r., od której zaistnieje między nimi rozdzielność majątkowa. W okresie od 20 września do 14 listopada 2004 r. między małżonkami istniała wspólność majątkowa i dorabiali się wspólnego majątku. Natomiast od 15 listopada 2004 r. istnieje już rozdzielność majątkowa. Wyrównanie dorobków Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków polega na tym, że w czasie trwania też umowy między małżonkami istnieje pełna rozdzielność majątkowa. Natomiast po ustaniu ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków, na przykład na skutek rozwodu lub separacji małżonków, dochodzi do wyrównania dorobków. Jeżeli podczas tej umowy małżonkowie dorabiają się, to każdy z nich tworzy majątek osobisty. Natomiast za dorobek każdego z nich uważany jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej. Obliczając wartość dorobku najczęściej pomija się niektóre przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem tej umowy i wchodzące do majątku osobistego, a także przedmioty, które zostały w zamian za nie nabyte. Natomiast dolicza się darowizny, które dokonał jeden z małżonków, z wyłączeniem darowizn na rzecz wspólnych dzieci i wnuków oraz drobnych zwyczajowo przyjętych na rzecz innych osób, a także usług świadczonych osobiście przez jednego małżonka na rzecz majątku drugiego oraz wydatków i nakładów na majątek jednego małżonka z majątku drugiego. Po ustaniu rozdzielności majątkowej najczęściej dorobki obojga małżonków różnią się. Wartość ich obliczana jest według stanu majątku z chwili ustania rozdzielności majątkowej oraz według cen z chwili rozliczenia. Małżonek, którego dorobek jest mniejszy, może domagać się wyrównania dorobków. Następuje to przez zapłatę (czyli wypłatę pewnej kwoty w gotówce) lub przeniesienia prawa (np. prawa do lokalu spółdzielczego). Natomiast z ważnych powodów każdy małżonek może domagać się zmniejszenia obowiązku wyrównania dorobków. Gdyby strony nie mogły porozumieć się co do sposobu lub wysokości wyrównania, to spór między nimi rozstrzygnie sąd. Wyrównanie dorobków może nastąpić między spadkobiercami zmarłego małżonka a małżonkiem pozostałym przy życiu. Spadkobiercy mogą domagać się zmniejszenia obowiązku wyrównania dorobków, ale tylko wówczas, gdy spadkodawca wniósł pozew o rozwód, unieważnienie małżeństwa lub domagał się orzeczenia separacji. INTERCYZA NIE MOŻE UNIEMOŻLIWIĆ EGZEKUCJI Rozszerzenie wspólności nie może być ucieczką przed roszczeniami wierzyciela. Gdyby tylko jeden małżonek był dłużnikiem i zawarł umowę o rozszerzeniu wspólności, wprowadzając do niej przedmioty należące do majątku osobistego, to wówczas wierzyciel może domagać się zaspokojenia również z tych przedmiotów. OGRANICZENIE WSPÓLNOŚCI USTAWOWEJ W razie ogłoszenia upadłości firmy jednego małżonka ograniczenie wspólności ustawowej jest skuteczne w stosunku do masy upadłości, tylko wówczas, gdy umowa została zawarta co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Ważne! Umowę majątkową mogą zawrzeć nawet narzeczeni. Poprzedzi ona zawarcie małżeństwa i dlatego małżonkowie od dnia ślubu nie będą dorabiali się majątku wspólnego Podstawa prawna • Art. 47-515 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).