Zna się ktoś na neoklasycyzmie realistycznym w architekturze? Jakie on ma cechy?

Jakie cechy ma neoklasycyzm realistyczny jezeli chodzi o architekture?

http://tnij.org/e12k

Na początku drugiej połowy XVIII w, ukazuje się we Francji Encyklopedia, w której sławni jej twórcy Voltaire, Diderot i Rousseau wypowiadają walkę feudalizmowi i religii, a przez to pośrednio zasadom sztuki baroku, którego dzieła powstawały dzięki zamówieniom królewskim i kościelnym. Dochodzące do głosu mieszczaństwo żąda nowej architektury, prostej, wygodniej i dającej się wszechstronnie stosować. Zaistniała w związku z tym potrzeba wznoszenia coraz większej liczby budynków, a szczególnie znalezienia wyrazu dla zupełnie nowego typu, jakim były obiekty przemysłowe. Spowodowało to konieczność zarzucenia zbyt zawiłych form barokowych. W tym samym czasie nastąpiło odkrycie zasypanych i zalanych lawą w 79 r. miast Herkulanum i Pompei. Rozbudziło to na nowo zainteresowanie starożytnością, które jeszcze wzrosło po wydaniu wielu prac graficznych i literackich poświęconych sztuce greckiej i rzymskiej. Szczególne zasługi w upowszechnieniu sztuki starożytnej miał G. B. Piranesi, który wydał szereg rysunków - fantazji opartych na motywach antycznego Rzymu. To drugie po renesansie odkrycie starożytności poparte było gruntownymi badaniami naukowymi nie tylko nad zabytkami Rzymu, lecz także nad źródłem wzorów antycznych - zabytkami Grecji. W odróżnieniu od działalności architektów epoki odrodzenia, którzy nie naśladowali wiernie form starożytnych, lecz twórczo je przetwarzali, architekci drugiej połowy XVIII w. starali się w swej twórczości jak najbardziej zbliżyć do autentycznych form klasycznych. Wzorowali się w tym celu na teoretykach epoki renesansu Palladiu, Vignoli oraz na zasadach teoretyka starożytnego - Witruwiusza. Okres, który charakteryzowało tak wierne naśladowanie sztuki antyku, nazywano neoklasycyzmem (nowym klasycyzmem). Niezależnie od lokalnych upodobań i miejscowych tradycji uznanym przez wszystkich stał się ideał świątyni antycznej z kolumnadą. Dlatego budynki o różnym przeznaczeniu i sytuacji, niezależnie czy był to gmach reprezentacyjny, kościół, obiekt przemysłowy czy pawilon ogrodowy, mają wspólną formę architektoniczną. W połowie XVIII w. we Francji toczyła się walka między kierunkiem barokowym a klasycznym. Barok szybko ustąpił tendencjom klasycznym, które przez swą prostotę zawsze bardziej odpowiadały Francuzom mniej skłonnym do stosowania przesadnych i niespokojnych form. Do dzieł całkowicie klasycznych można zaliczyć kościł St. Genevieve w Paryżu według projektu arch. J. G. Soufflota, przekształcony po rewolucji na Panteon. Ma on plan krzyża greckiego, przekryty trójpowłokową kopułą, podniesioną na wysokim bębnie i opierającą się na czterech filarach. Obok Sufflota do czołowych architektów neoklasycyzmu należał V. Louis, zwolennik sztuki Palladia - twórca wielu kościołów, zamków, teatrów. Był on też autorem wykonanego po 1765 r. na zlecenie króla Stanisława Augusta, nie zrealizowanego projektu przebudowy Zamku Warszawskiego. We Francji szczyt rozwoju klasycyzmu przypada za panowania Napoleona l i nosi nazwę empire (od francuskiego empire - cesarstwo). Styl ten znalazł najpełniejszy wyraz w dekoracji wnętrz, które miały podkreślić powagę cesarstwa. Rozpowszechnił się on w całej Europie, lecz najwybitniejsze dzieła architektoniczne pozostawił we Francji i w Rosji. Ambicją Napoleona było wskrzeszenie Rzymu Cezarów; dlatego w Paryżu wznoszono budynki przypominające obiekty antyczne. Według projektu arch. A. Vignona zbudowano kościół Św. Magdaleny w Paryżu z trzema kopułami nad podłużnym wnętrzem. Należy także wymienić Świątynię Praw Poyeta i Świątynie Pieniądza - Giełdę Brongniarta. Dla uczczenia licznych zwycięstw Napoleona na terenie całej Francji wznoszono obeliski i łuki triumfalne, m. in. w Paryżu na pl. de I'Etoile Plac Gwiazdy. Wszystkie te obiekty mimo zasadniczych podobieństw nie były wiernym naśladownictwem swych pierwowzorów. Wiele z nich stanowiło główne akcenty wspaniałych założeń urbanistycznych. Na zlecenie Napoleona podjęto w Paryżu wielką akcję porządkowania miasta. Przebudowano i poszerzono ulice, zakładano chodniki, zwiększono liczbę placów, modernizowano sieć studni, budowano mosty. Zrealizowano wspaniałe założenia osi komunikacyjnych wschód-zachód i północ-południe. Za przykładem Paryża wiele miast na prowincji podjęło podobne prace porządkowe. Sprzyjające warunki rozwoju neoklasycyzmu istniały także na terenie Włoch. Złożyły się na to styl palladiański, ciągłość tradycji klasycznych, a także wpływy starożytnej architektury rzymskiej. Neoklasycyzm opanował więc łatwo architekturę włoską i w końcu XVIII w. był obowiązującym kierunkiem we Włoszech. W XVIII w. w architekturze angielskiej panował duch palladiański. Wierni mu twórcy wznosili na terenach wiejskich rezydencje o charakterze reprezentacyjnym. Pałace te projektowano w otoczeniu parków, których układy były świadomym protestem przeciw sztywnemu i rygorystycznemu ujarzmianiu natury w rozwiązaniach francuskich. Twórcom angielskiego stylu komponowania krajobrazu zależało, aby sprawiał wrażenie nietkniętego ludzką ręką. Za ojca angielskiego neoklasycyzmu uznaje się Roberta Adama (1728 - 1792). Zapoczątkował on stosowanie we wnętrzach stiukowych dekoracji wzorowanych na rzymskich przykładach i przyczynił się do odrodzenia antyku wydaniem książki o zabytkach rzymskiego budownictwa. Działalność R. Adama wywarła silny wpływ na architekturę kontynentu europejskiego obok nie mniej ważnego oddziaływania nowego stylu w kompozycjach ogrodowych. W późniejszym okresie neoklasycyzmu angielskiego tradycje palladiańskie ustąpiły zwolennikom stosowania w budynkach czystego porządku do-ryckiego według wzorów greckich. Ważnym ośrodkiem klasycyzmu europejskiego była także Rosja z Moskwą i nowo założoną stolicą - Petersburgiem. Oddziaływały tu wpływy włoskie i francuskie. Panujący do końca XVIII w. klasycyzm miał cechy renesansowe-barokowe i nazywany był „stylem Katarzyny". W okresie tym (1760-r 1800 r.) przodował Petersburg, gdzie w nowym stylu wznoszono monumentalne budowle publiczne, pałace miejskie i podmiejskie. Najwybitniejszymi architektami rosyjskimi tego okresu byli W. Bażenow i M. Kozaków działający głównie w Moskwie. Na początku XIX w. ustalił się neoklasycyzm w surowej formie rzymskiej, rzadziej greckiej; nazwano go „stylem Aleksandra". Stał się on stylem narodowym, popieranym przez władców i chętnie stosowanym przez magnatów, szlachtę i mieszczaństwo. Charakteryzował go ogromny rozmach założeń, umiejętność wiązania budynków z otoczeniem, zwłaszcza urbanistycznym i parkowym, przepych w wyposażeniu wnętrz i u najwybitniejszych przedstawicieli - nawiązywanie do tradycji rodzimego budownictwa ruskiego. Gdy w pierwszej połowie XIX w. rozwój klasycyzmu rosyjskiego osiąga punkt szczytowy, nadal przodującą rolę odgrywał Petersburg. Głównymi twórcami działającymi tam byli Thomas de Thomon - autor Giełdy Morskiej z kolumnadą dorycką i Andrzej Zacharow, którego budynek Admiralicji (rys. 3-53) z wieżą obronną nawiązywał do tradycji architektury ruskiej i stał się czołowym dziełem klasycyzmu rosyjskiego. Wielkie założenia urbanistyczne Petersburga z kompleksami wspaniałych gmachów Senatu, Synodu, Biblioteki Publicznej, Sztabu Generalnego i Teatru Aleksandrowskiego były dziełem aren. Carlo Rossiego. Kościół św. Magdaleny w Paryżu - widok Fragment wnętrza empirowego Architektura neoklasycyzmu w Stanach Zjednoczonych Architektura amerykańska kształtowana była pod wpływem krajów kolonizatorskich: Anglii, Hiszpanii, Portugalii i Francji i z zależności tej pochodzi jej nazwa architektury kolonialnej. Do końca XVIII w. budowle miały cechy tego stylu. Na południu i w środkowej Ameryce z przewagą wpływów krajów półwyspu pirenejskiego - na północy głównie angielskich. Tradycje miejscowe zostały szybko odrzucone i wykorzenione. Neoklasycyzm Stanów Zjednoczonych był ściśle zależny od przykładów angielskich - wzorowano się więc na stylu palladiańskim, a później na formach rdzennie greckich. Amerykańskie budynki publiczne przypominały świątynie o klasycznych frontonach i kolumnadach. Układy te stały się też ulubionymi formami stosowanymi w budynkach prywatnych. Czołowym przykładem amerykańskiego klasycyzmu jest naśladowany w wielu miastach prowincji budynek Kapitelu w Waszyngtonie z wielką kopułą. Specyficznie amerykańskie odmiany w budowlach ukształtowały się dzięki komponowaniu architektury na większych przestrzeniach, powszechnemu używaniu drewna jako budulca oraz, szczególnie w części południowej, łagodniejszemu klimatowi pozwalającemu na szersze stosowanie tarasów, loggi i portyków. Ważną rolę odegrało też wprowadzanie ulepszeń w rozwiązaniach technicznych i w wyposażeniu. Architektura neoklasycyzmu w Polsce W Polsce klasycyzm rozwinął się tak szeroko, że zyskał charakter stylu narodowego. Wstąpienie na tron w 1764 r. króla Stanisława Augusta, człowieka o wybitnej indywidualności, rozmiłowanego w sztuce jej protektora zapoczątkowało okres rozwoju tzw. stylu stanisławowskiego. Powstał on dzięki ścisłej współpracy artystów i króla, a jego rezultatem były dzieła o oryginalnych cechach polskiego klasycyzmu, które stały się dorobkiem nie tylko polskiej, ale i europejskiej sztuki tego okresu. Stworzony przez króla Stanisława Augusta ośrodek artystyczny i związana z nim szkoła skupiła szereg architektów, malarzy i rzeźbiarzy. Głównymi twórcami polskiego klasycyzmu byli: Fontanna, Merlini, Kamsetzer, Zug, Aigner, Kubicki, Zawadzki i inni. Poprzez oddziaływanie dworu klasycyzm rozwijał się w innych dzielnicach kraju, lecz największe dwa przedsięwzięcia artystyczne powstały w stolicy. Szczytowym i najbardziej monumentalnym dziełem były wnętrza stanisławowskie Zamku Królewskiego w Warszawie. Przebudowę tych sal podjęto w latach 1770 - 1786. Dzięki talentom twórców i wysokim wymaganiom króla stworzono tu wnętrza pełne monumentalności, harmonii i elegancji na najwyższym poziomie architektonicznym. Według projektu Jakuba Fontany zrealizowano przeróbkę skrzydła południowego. W skrzydle saskim od strony Wisły autorem przebudowy wnętrz w latach 1794-r7 był Dominik Merlini. Drugą ważną realizacją stanisławowską była rozbudowa siedziby prywatnej ze-społu Ujazdowa i Łazienek. Równocześnie z modernizacją zamku ujazdowskiego zrealizowano na jego osi wielką kompozycję urbanistyczno-ogrodową, tzn. założenie stanisławowskie. Mimo zaawansowania prac przy Ujazdowie król za swą siedzibę wybrał niewielki pałacyk w pobliżu - dawną Łazienkę Lubomirskiego. Dominik Merlini dokonał przebudowy tego obiektu na pełen wdzięku i lekkości pałacyk. Podobnie jak w Zamku Królewskim wnętrza Łazienek odznaczają się wysokim poziomem artystycznym. Znanym też dziełem D. Merliniego jest pałacyk - willa Królikarnia w Warszawie. W obiekcie tym jest przeprowadzona palladiańska zasada centralnego układu z okrągłą środkową salą, zwieńczoną kopułą górującą nad całym budynkiem. Sala Asamblowa Zamku Królewskiego w Warszawie Równolegle z przebudową zamku, wyprzedzając osiągnięcia klasycyzmu francuskiego, Szymon Bogumił Zug buduje kościół ewangelicki w Warszawie w 1777 r. z kopułą wzorowaną na rzymskim Panteonie. Jest to pierwsza budowla prosta i surowa - przykład neoklasycyzmu oszczędnego i pozbawionego zbędnych dekoracji. Na przełomie XVIII i XIX w. działali Stanisław Zawadzki - autor Pałacu w Lubostroniu przypominającego willę Rotondę Palladia, Jakub Kubicki, według projektu którego wzniesiono Belweder w Warszawie, i Piotr Aigner, którego dziełem jest kościół Św. Aleksandra w Warszawie. W okresie Królestwa Kongresowego (1815 - 1830 r.) dzięki inicjatywie budowlanej państwa powstało wiele monumentalnych gmachów. Twórczość tego okresu reprezentuje Antoni Corazzi. Jego dziełem jest Teatr Wielki (rys. 3-59) w Warszawie z długą kolumnadą, na osi której piętrzy się w trzech poziomach wysunięta część środkowa. Równie monumentalny, choć spokojniejszy jest obwiedziony kolumnadami Pałac Komisji Przychodów i Skarbu w Warszawie. W omawianym wyżej okresie wykształciły się tak charakterystyczne i związane z naszym krajobrazem typy dworku z ganeczkiem na kolumnach i łamanym dachem, a także bardziej okazałe dwory - pałace z portykiem kolumnowym na osi prostej bryły piętrowego budynku zwieńczonego wysokim dachem. Nowe zasady kształtowania nie ograniczyły się do układu i wnętrza budowli, lecz dotyczyły także otoczenia. Zamiast sztywnych, geometrycznych parków komponowano założenia na wzór angielski, których malownicze układy uzupełniały drobne obiekty architektoniczne; świątynie, altany, sztuczne ruiny, mostki, rzeźby. Łazienki w Warszawie - widok W wieku XVIII i początku XIX zaczęły następować istotne zmiany w rozwoju miast, będące wynikiem wzrastającego ich znaczenia jako ośrodków produkcji skupiających coraz więcej mieszkańców. W tym okresie wraz ze zwiększającym się znaczeniem miast nastąpiło ożywienie działalności planistycznej w Polsce; przypada ono na lata 1760 - 1830, z tym że szczególnie owocne są czasy Królestwa Kongresowego, gdy dążono w sposób planowy do uprzemysłowienia kraju. Akcję zakładania nowych ośrodków przemysłowych, której rzecznikiem był Stanisław Staszic, prowadziło państwo, lecz brały w niej udział także jednostki prywatne. Takimi ośrodkami stały się wówczas między innymi: Pabianice, Ożarów, Zgierz, Andrychów, Tomaszów Mazowiecki, Rawa Mazowiecka, Łódź, Konstantynów i Aleksandrów Kujawski. W wielu miastach do dziś możemy spotkać założenia czy ich fragmenty pochodzące z początków XIX wieku o charakterystycznych dla kompozycji klasycy-stycznej układach osiowych. Miastem, które wówczas powstało, a następnie bardzo dynamicznie się rozwinęło, jest Łódź. Małą liczącą kilkaset mieszkańców na początku XIX wieku osadę wybrano na jeden z ośrodków przemysłu włókienniczego. Zdecydowała o tym sieć rzeczek i strumieni, których wody można było łatwo wykorzystać jako siłę motoryczną dla przemysłu. Plan miał prosty czytelny układ; najistotniejszym jego elementem jest oś uliczna (dzisiejsza ulica Piotrkowska). Po jej obu stronach zarezerwowano działki dla rzemieślników o różnych specjalnościach. Dalszy rozwój miasta, znacznie większy niż przewidywano na początku XIX wieku, przekreślił walory tego rozwiązania. Kościół ewangelicki w Warszawie Królikarnia w Warszawie Kościół św. Aleksandra w Warszawie Teatr Wielki w Warszawie - część środkowej elewacji frontowej Polskie dworki klasycystyczne za brak zdjec przepraszam:)