ściąga na górskiego tralalala

- Język ogólnopolski (j.ogólny / standardowy) - (dawniej) j. literacki - wersja pisana j. ogólnego - (dawniej) dialekt kulturalny - wariant swobodny, mówiony - Język literacki podlega demokratyzacji i deelitaryzacji - Ogólny może obsługiwać różne sfery komunikacyjne - odmiany ogólnego - style funkcjonalne (artyst., naukowa, admin.-prawna, publicystyczna, religijna i potoczna - podział polszczyzny na oficjalną i nieoficjalną - polszczyzna mówiona (ustna) i pisana przekaz mówiony - spontaniczny i bezrefleksyjny, ulotny, długość wypowiedzi jest ograniczona przez możliwości człowieka i jego pamięci, mówienie jest powiązane z kontekstem - sytuacją, realiami otoczenia, możliwością obserwowania reakcji rozmówcy przekaz pisany - przemyślane i uporządkowane, trwałe, długość informacji nie jest ograniczona przez pamięć człowieka, proces nadania i odbioru są od siebie oddalone w czasie, wypowiedzi pisane uniezależniają się od sytuacji w której powstały W mowie używamy środków językowych - powtórzenia - anakoluty (gramatycznie niespójne konstrukcje) - wypowiedzenia niedokończone - autopoprawki ("to jest, to znaczy") - polisyndeton (nadmiar spójników) - pauzy wypełnione wyrazami retardacyjnymi (prawda, wiesz, bracie) - elementy parajęzykowe (paralito-językowe :P mhm, eeeee) - potok składniowy (brak wyraźnych granic pomiędzy zdaniami) - równoważniki zdań - skróty składniowe i elipsy (pominięcie członów składniowych, np. orzeczenia) - podwójne orzeczenia (wziął zrobił) - szyk podporządkowany intencji komunikacyjnej (na pierwsze miejsce wysuwają się informacje ważne wyodrębione akcentem składniowym) - nieprecyzyjne pod względem znaczenia użycie słów Dominującą formą wypowiedzi mówionej jest dialog, pisanie ma charakter monologowy. Językowi mówionemu towarzyszy komunikacja niewerbalna - aparycja (wygląd) - kinetyka (wzrok, pozycja ciała, gesty, mimika) - proksemika (wykorzystanie relacji przestrzennych pomiędzy nadawcą i odbiorcą) - parajęzyk (wysokość, barwa głosu) Zachowania niewerbalne definiują i wspierają przekazy werbalne. Elementy komunikacji niewerbalnej definiują relacje pomiędzy nadawcą i odbiorcą (np. poklepanie po ramieniu). Zachowania niewerbalne wyrażają postawy i emocje. Strefy przestrzeni osobistej (0,15-0,45 / 0.46 - 1,2 / 1,2 - 3,6 / 3,6 regionalizmy (wyrazy, formy słowotwórcze, znaczenia wyrazów, używane w codziennej mowie tylko na pewnym obszarze geograficznym) Regionalizmy są akceptowane, w przeciwieństwie do dialektyzmów. Regionalizmy fonetyczne (na wschodzie polski - "ł" przedniojęzykowe, dźwięczne "h") Pochodzenie krakowskie - uproszczony sposób realizacji grup spółgłoskowych -> "trz", "drz" - wymawiane jako cz, dż (dżewo) Fleksyjne regionalizmy - pomorsko-mazowieckie formy znajdywać i wykupywać. Słowotwórczy regionalizm Polski centralnej - wyrazy z formantem -ak np. dzieciak, kurczak. Język narodowy - socjolekty (odmiany środowiskowe, więzi społeczne, ten sam zawód), dialekty (odmiany terytorialne, mowa zbiorowisk żyjących na wsi) Profesjolekt (grupa zawodowa) Żargon, slang - czyni komunikację niezrozumiałą dla osób nieznających języka, w celu utajnienia komunikacji. 5 okręgów dialektalnych - wielkopolski, śląski, małopolski, mazowiecki, kaszubski.

- Lingwistyka tekstu - kohezja - łańcuch formalnych powiązań - temat / remat (to, co wiemy o temacie) - Funkcje językowe wg Jakobsona - impresywna, ekspresywna, informatywna, poetycka, fatyczna, metajęzykowa - kohezja - spójniość strukturalna tekstu - koherencja - spójność globalna tekstu - dyskurs - produkt językowy ze wszystkimi elementami aktu komunikacji - Spójność jest oparta na 3 jednościach: - tekst jest sformułowany przez jeden podmiot mówiący - tekst jest adresowany do jednego odbiorcy (chodzi tutaj o typ wiedzy wymaganej do zrozumienia tekstu) - tekst dotyczy jednego, dowolnie szerokiego tematu i jest rozwijany w zaplanowany przez nadawcę sposób - te właściwości tekstu tworzą rodzaj spójności nazywany koherencją, spójnością semantyczną lub globalną - kohezja - spójność linearna (lub inaczej strukturalna) Najwyraźniejsze wykładniki spójności linearnej mają charakter leksykalny - powtórzenie dokładne (...pierwsze miejsce. Pierwsze miejsce to...) - powtórzenia niedokładne - synonimy, hiperonimy, peryfrazy - wyrazy o treści ogólniejszej (...papuga. Ptak ten to...) - zawiązania o charakterze słowotwórczym gramatyczne środki budujące spójność strukturalną - konektywy (spójniki łączne) - wykładniki relacji czasowej (jednorodność form czasu) - paralelizm składniowy delimitacja tekstu - obecność wykładników jego punktów granicznych - początku i końca tranzycje - "na początku", "na koniec"