Makatka

Makatka – niewielka tkanina dekoracyjna, służąca do zawieszania na ścianach, bądź rozkładania na meblach. Makatki mogą być: dziergane, wyszywane, wykonywane techniką patchworku, a także malowane. Są często do wzorzyste i wielokolorowe, ale także ubogie, wyszywane pojedynczą nicią na jednobarwnym tle. Przeważnie wzory wykonuje się na specjalnie do tego celu przystosowanej tkaninie bawełnianej lub w przypadku dziergania – wełnianej. Łatwiejszą metodą jest użycie kanwy – tkaniny o regularnym splocie. Makatki, w zależności od tego co przedstawiają, mogą spełniać odmienne funkcje (np: makatka religijna w odróżnieniu od makatki ludowej, czy też standardowo ozdobnej). Mogą być w formie obrazów, podkładek, obrusów, serwetek, chusteczek, poszewek, itp. Motywy zdobnicze zależą w głównej mierze od przeznaczenia i miejsca z którego pochodzą. Zanim nastała era produkcji maszynowej, sposobem tym wykonywano sztandary oraz godła. Historia makatek jest długa, a tkaniny zdobione w ten sposób, występują na całej kuli ziemskiej. (Jednym z przykładów są początkowe formy tybetańskich thank – czyli obrazów wszywanych w materiał.) Ta technika zdobienia, do Polski przywędrowała ze wschodu – można się tego dowiedzieć, odwiedzając Małe Muzeum Makatek w Garbowie Lubelskim. Makatka jaką znamy jest formą sztuki ludowej rozwinęła się na wsiach i do tej pory tam jest najczęściej kultywowana. Makatka typowo polska, różni się od przykładowo, makatki rzeszowskiej, bądź kaszubskiej dzięki odmiennej technice haftu o czym mówią książki tj. Jadwiga Turska Polski haft ludowy (1997), czy Anna Główczewska Haft kaszubski (1981). Ciekawostka – Inkrustowane wzorem flagi i bandery, świadczące o przynależności albo zamiarach załogi statków pirackich, czy korsarskich były makatkami.